Naruszenie dóbr osobistych
Kancelaria Radcy Prawnego
Małgorzata Sikora
T: +48 668 24 28 40
e-mail: kancelaria@radcaprawnysikora.pl
OCHRONA DÓBR OSOBISTYCH
Dobrami osobistymi nazywamy dobra niemajątkowe, które przysługują każdej osobie fizycznej i prawnej.
W art. 23 Kodeksu cywilnego znajdują się przykładowe rodzaje dóbr osobistych człowieka, które są objęte ochroną. Przepis posługuje się sformułowaniem „w szczególności”, wobec czego katalog dóbr osobistych ma charakter otwarty i istnieją inne dobra osobiste niż te wskazane w przepisie.
W doktrynie prawniczej zostało przyjęte, że można ponadto wymienić dobra osobiste takie jak: życie, zdrowie, w tym zdrowie psychiczne, nietykalność cielesną, integralność seksualną, wolność, swobodę sumienia i wyznania, cześć, nazwisko i pseudonim, wizerunek, stan cywilny, przynależność do określonej płci, prywatność, wolność komunikowania się i tajemnicę korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość, kult pamięci o zmarłej osobie bliskiej i inne.
Naruszeniem dóbr osobistych może być m.in. niesłuszny areszt, publikacja treści negatywnie wpływających na wizerunek danej osoby, naruszenie tajemnicy korespondencji czy bezprawne wtargnięcie do mieszkania.
W obecnej rzeczywistości do naruszenia dóbr osobistych dochodzi coraz częściej, szczególnie w sieci Internet, gdzie panuje mylne przekonanie o powszechnej anonimowości autora. Do częstych przypadków należą zatem obraźliwe, wulgarne komentarze oraz przeróbki fotografii mające na celu ośmieszenie danej osoby, bez wątpienia stanowiące naruszenie dóbr osobistych.
Przykłady naruszenia dóbr osobistych:
- dobrego imienia, godności i czci – poprzez zakwestionowanie faktu posiadania przez powoda tytułów naukowych i zarzucenie bezprawnego posługiwania się tytułami doktora i doktora habilitowanego, a także określenie powoda jako „chama” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie, z dnia 3 czerwca 2020 r., sygn. akt I ACa 1315/19),
- godności, dobrego imienia i prawa do poszanowania danych o charakterze prywatnych, stanowiących dane osobowe powoda poprzez ujawnianie w BIK (Biurze Informacji Kredytowej) nieaktualnych danych o zadłużeniu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 29 marca 2018 r., sygn. akt I ACa 2267/15),
- prawa do prywatności oraz życia intymnego, tajemnicy korespondencji, godności, dobrego imienia poprzez publikacje za pośrednictwem sieci Internet (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, z dnia 3 czerwca 2020 r., sygn. akt I ACa 26/20),
- godności, ochrony wizerunku oraz prawa do prywatności w związku z opublikowanymi nagrania z wypowiedziami w serwisie internetowym bez udzielonej zgody (wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 23 marca 2020 r., sygn. akt I C 192/19),
- dobrego imienia i renomy w artykule opublikowanym na łamach gazety, w którym opisano bezpodstawne i niezgodne z prawdą twierdzenia dotyczące przedsiębiorcy (wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 29 lipca 2020 r., sygn. akt I C 1408/18)
Zgodnie z art. 24. § 1. Kodeksu cywilnego: „Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne”. Oznacza to, że osoba, której dobra zostały naruszone, ma prawo żądać od osoby trzeciej zaniechania działań prowadzących do naruszenia dobra.
Za naruszenie dóbr osobistych pokrzywdzony ma prawo żądać:
zaniechania naruszania dóbr osobistych,
usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych (np. poprzez złożenie oświadczenia),
zadośćuczynienia pieniężnego na wybrany cel społeczny,
zadośćuczynienia pieniężnego jako rekompensaty dla pokrzywdzonego.